Τον ήλιο...και τα μάτια σας!

  Η προστασία των οφθαλμών από την ηλιακή ακτινοβολία
Ο φωτοδότης ήλιος είναι αυτός που επιτρέπει τη ζωή στη Γη. Ωστόσο, η δράση της ηλιακής ακτινοβολίας μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική όχι μόνο για το δέρμα μας, αλλά και για τους οφθαλμούς μας.
Ας δούμε, λοιπόν, πώς δρουν οι ηλιακές ακτίνες και πώς μπορούμε να προστατέψουμε τα μάτια μας από αυτές. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος,θέλοντας να φτάσουν όσο το δυνατόν κοντύτερα στον ήλιο,καταστράφηκαν.
Στους ιστορικούς χρόνους, ο Σωκράτης συμβούλευε τους πολίτες της Αθήνας να μην κοιτάζουν τον ήλιο,ακόμη και όταν υπήρχε έκλειψη.
Τους προέτρεπε να κάνουν τις παρατηρήσεις τους κοιτάζοντας το είδωλο που σχηματιζόταν στην επιφάνεια του νερού.
Και είχε απόλυτο δίκιο, διότι,κοιτάζοντας τον ήλιο κατά τη διάρκεια της έκλειψής του, οι άνθρωποι παθαίνουν καταστροφικό έγκαυμα στην ωχρά κηλίδα του οφθαλμού, στο κεντρικό, δηλαδή, και σημαντικότερο σημείο του αμφιβληστροειδούς, με αποτέλεσμα να υποστούν ανεπανόρθωτη ζημιά στην όρασή τους.
H δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας
Τον 19ο αιώνα οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι, εκτός από τις ακτίνες που συνιστούν το ορατό φως, υπάρχουν και άλλες που δεν τις αντιλαμβάνεται το ανθρώπινο μάτι, οι οποί-ες βρίσκονται εκατέρωθεν του φωτεινού φάσματος. Από αυτές, εκείνες που είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες είναι οι μικρού μήκους κύματος, που είναι τοποθετημένες αριστερά του«ουράνιου τόξου».
Και αναφερόμαστε στο ουράνιο τόξο, το εκπληκτικό αυτό ουράνιο φαινόμενο, γιατί δεν είναι τίποτε άλλο από την ανάλυση του ορατού φάσματος στα χρώματα από τα οποία αποτελείται.
Κάθε ένα από αυτά τα χρώματα έχει το δικό του μήκος κύματος, με μικρότερο εκείνο του ιώδους.
Πέραν του ιώδους βρίσκονται οι λεγόμενες υπεριώδεις ακτίνες (UV – Ultra Violet),που είναι και επιβλαβείς για τους οφθαλμούς μας.
Όσον αφορά τις υπεριώδεις ακτίνες, πρέπει να τονίσουμε ότι η περιοχή UVC είναι η πιο επικίνδυνη για τον άνθρωπο,αλλά ευτυχώς το στρώμα του όζοντος στη στρατόσφαιρα κατορθώνει ακόμη να απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της.
Κάθε μείωση του πάχους του όζοντος έχει άμεση επίδραση στην υγεία μας.
Υπολογίστηκε ότι για κάθε ελάττωση κατά 1% του πάχους του όζοντος, έχουμε αύξηση των περιστατικών καταρράκτη κατά 0,5%,που αντιστοιχεί σε 100.000 έως 150.000 περιστατικά καταρράκτη παγκοσμίως.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα είδηση που ήρθε στο φως της δημοσιότητας προ ετών, όταν μάλιστα άρχισε να γίνεται μεγάλη συζήτηση για την «τρύπα του όζοντος», δηλαδή τη μείωση του πάχους του όζοντος, ήταν ότι παρατηρήθηκαν πολλά κρούσματα καταρράκτη στους αξιαγάπητους πιγκουΐνους της Ανταρκτικής.
Το γεγονός αυτό προκάλεσε την κατακραυγή των οικολογικών οργανώσεων για τη χρήση των διαφόρων χημικών ουσιών που προκαλούν αυτήν τη μείωση του πάχους του όζοντος.
Έκτοτε έγινε μια περιστολή της χρήσεως αυτών των ουσιών, χωρίς να σημειωθεί βέβαια πλήρης αποκατάσταση της στιβάδας του όζοντος απ’ ό,τι γνωρίζουμε.
Η ακτινοβολία UVΑ δρα περισσότερο στον αμφιβληστροειδή χιτώνα προκαλώντας αλλοιώσεις στην ωχρά κηλίδα που προαναφέραμε, στο κεντρικό σημείο της οράσεως.
Οι ακτίνες της περιοχής UVΑ κατορθώνουν να εισχωρήσουν στον αμφιβληστροειδή, όπως και αυτές του ορατού φάσματος, με τις οποίες βλέπουμε.
Οι υπεριώδεις ακτίνες της περιοχής UVB φθάνουν μόνο μέχρι τον κερατοειδή χιτώνα προκαλώντας κερατίτιδες (στικτή, υποτροπιάζουσα κ.λπ.), λόγω της φωτοτοξικότητας.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι χιονοδρόμοι, όταν αμελούν να φορέσουν τα προστατευτικά γυαλιά και παρουσιάζουν διάφορες μορφές κερατίτιδος, ακόμη και έρπητα στον κερατοειδή.
Οι υπεριώδεις ακτίνες UVΑ και UVB είναι ο πιο αθόρυβος και ύπουλος εχθρός.
Είναι επιβλαβείς για τα παιδιά και τους ενήλικες που εκτίθενται στον ήλιο, για όσους κάνουν σκι ή προσπαθούν να μαυρίσουν στο σολάριουμ, για όσους εργάζονται στην αμμουδιά ή στη θάλασσα, κάνουν οξυγονοκολλήσεις, φυσούν το πυρωμένο γυαλί ή απλώς κοιτούν για πολλή ώρα τη φωτιά στο τζάκι.
Ας μην ξεχνάμε ότι η δράση της UV ακτινοβολίας είναι αθροιστική και οι βλάβες στο δέρμα και στους οφθαλμούς μπορεί να παρουσιαστούν σε βάθος χρόνου με πολύ σοβαρές συνέπειες.
Τα γυαλιά ηλίου και η σημασία της χρήσης τους
Μετά από όσα προαναφέραμε, είναι σαφής η ανάγκη της προστασίας των ματιών μας από τις βλαβερές ακτινοβολίες – κάτι που επιτυγχάνεται με τα σωστά γυαλιά ηλίου.
Είναι γνωστό ότι τα σκούρα γυαλιά πρωτοφορέθηκαν γύρω στα 1300 μ.Χ. από τους Κινέζους δικαστές, για να μην προδίδουν τα αισθήματά τους όταν αντίκριζαν τους μάρτυρες και τους κατηγορούμενους κατά τη διάρκεια της δίκης.
Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε πόσο απαραίτητα είναι τα σκούρα γυαλιά για λόγους υγείας πλέον, και όχι ως αντικείμενα λαΐκής χρήσης, τα οποία έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή από τις διασημότητες που τα φορούσαν.
Το 1988, Αμερικανοί οφθαλμίατροι, σε μια έρευνα που πραγματοποίησαν ανάμεσα σε 800 ψαράδες στην περιοχή Chesapeake Bay, διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι αυτοί είχαν πρόβλημα με τα μάτια τους. Όσοι από αυτούς δεν χρησιμοποιούσαν την ώρα της δουλειάς καπέλο με πλατύ γείσο και προστατευτικά γυαλιά, παρουσίαζαν διάφορες μορφές καταρράκτη.
Η οφθαλμολογία έχει προνοήσει και, μέσω της τεχνολογίας,έχουν κατασκευαστεί όχι μόνο γυαλιά ηλίου υψηλής απορροφητικότητας, αλλά και φακοί επαφής με αρκετή απορροφητικότητα και ενδοφακοί που χρησιμοποιούνται σε αντικατάσταση του καταρρακτικού φυσιολογικού φακού στις εγχειρήσεις καταρράκτη (UVprotection).
Χρήσιμες συμβουλές
Οι συμβουλές ενός οφθαλμίατρου για την προστασία των ματιών από τις επικίνδυνες υπεριώδεις ακτινοβολίες μπορούν να συνοψιστούν στα κάτωθι:
• Πρέπει να προστατεύουμε τα μάτια των παιδιών, από την ηλικία των 6 μηνών, με τα σωστά γυαλιά ηλίου.
• Αν οι ενήλικες φορούν συχνά τα σκούρα γυαλιά τους,είναι πολύ πιθανόν να πεισθούν ευκολότερα να τα φορούν και τα παιδιά, που έχουν την τάση να μιμούνται τους μεγαλύτερους.
• Τα γυαλιά ηλίου πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερα σε μέγεθος.
• Όσοι φορούν φακούς επαφής που περιέχουν προστατευτικά επιχρίσματα για την υπεριώδη ακτινοβολία, χρειάζονται και πάλι γυαλιά ηλίου.
• Όσοι έχουν υποβληθεί σε διόρθωση μυωπίας, υπερμετρωπίας ή αστιγματισμού με τη σύγχρονη μέθοδο του Excimer Laser πρέπει απαραιτήτως να φορούν γυαλιά ηλίου.
• Όσοι έχουν χειρουργηθεί για καταρράκτη ή για αντικατάσταση του φυσιολογικού φακού τους (διαθλαστική χειρουργική), και παρ’ όλο που οι ενδοφακοί διαθέτουν υπεριώδη προστασία, πρέπει επιπρόσθετα να φορούν προστατευτικά γυαλιά ηλίου.
• Η υπεριώδης ακτινοβολία βλάπτει τα μάτια ακόμη και τις ημέρες του καλοκαιριού που υπάρχει συννεφιά. Ένα πλατύγυρο καπέλο μπορεί να μειώσει ακόμη και κατά 50% τη βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία.
Από τον κ. Ζήση Μπισογιάννη,
Οφθαλμίατρο, Υπεύθυνο Οφθαλμολογικού Τμήματος Γενικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ
πηγή:leto.gr